16 listopada 2020
Początek
Czas
Ferdynand Ruszczyc herbu Lis (ur. 10 grudnia 1870 w Bohdanowie, zm. 30 października 1936 tamże) – polski malarz, grafik, rysownik, scenograf, pedagog.

1870-1883
1870-1883
Dzieciństwo i młodosć
Rodzina
10 grudnia 1870 r. w Bohdanowie koło Wilna urodził się Ferdynand Ruszczyc jako najmłodsze z pięciorga dzieci Edwarda i Alwiny Ruszczyców.Wywodził się z rodziny szlacheckiej Ruszczyców herbu Lis pochodzącej z Kresów z okolic Krewa. Ojciec Edward, kapitan armii carskiej, ukończył Korpus Kadetów - brzeską szkołę wojskową. Matka, Alwina, z domu Munch, z pochodzenia była Dunką z Bornholmu. Rodzice spotkali się w Lipawie na Łotwie, podczas pełnienia przez Edwarda służby wojskowej. Lata rodzinne Ferdynand spędził w bohdanowskiej rodzinnej posiadłości. Do 13 roku życia nauki pobierał w domu.

1893-1908
1893-1908
Życie i twórczość
Dorosłość
1893 –1890 - uczęszczał do gimnazjum, równocześnie uczy się rysunku.1890-1892 – studiował prawo na uniwersytecie w Petersburgu oraz jako wolny słuchacz, uczestniczył w wykładach w petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych
1892-1897 – studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu pod kierunkiem Iwana Szyszkina i Archipa Kuindżiego. Szyszkin prowadząc pracownię pejzażu i nauczając malowania krajobrazu latem z natury, a zimą z fotografii, odegrał znaczną rolę w kształtowaniu osobowości twórczej Ruszczyca.
1897 – debiut na wystawie prac dyplomowych petersburskiej ASP
1894-1897 – pobyty wakacyjne na Krymie, Rugii, Bornholmie, południowym wybrzeżu Szwecji w poszukiwani nowych motywów malarskich
1898-1902 – podróż artystyczna przez kraje Europy. Odwiedził: Berlin, Kolonię, Paryż, Dunkierkę, Ostendę, Brukselę, Bazyleę, Lucernę, Lugano, Mediolan, Wenecję, Wiedeń. Po jednej z wypraw namalował obraz Ziemia (1898).
1898 - powrót do rodzinnego Bohdanowa.
1899 – pierwsza indywidualna wystawa prac Ruszczyca w Wilnie.
1899, 1901-1902 – udział w wystawach zbiorowych wraz z ugrupowaniem „Mir Isskustwa”
1900 – wstąpił do Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”
1900 – udział w wystawach TAP „Sztuka”, w ekspozycji z okazji 500-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w dorocznych prezentacjach petersburskiej ASP
Od 1899 - uczestniczył w wystawach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych
1903 – organizacja wystawy pt. Ars w Wilnie
1904-1907 – pobyt w Warszawie, uczestniczył w przygotowaniach do otwarcia Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie (wraz z X. Dunikowskim, K. Stabrowskim, K. Krzyżanowskim, K. Tichym). Od 1904 roku profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.
1907- 1908 – jako profesor, prowadził katedrę pejzażu w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
1908 – przygotował ekspozycję polskiej sztuki w Wiedniu (wraz z Józefem Mehofferem)
1908 – powrót na Wileńszczyznę, zamieszkał w Wilnie. Porzucił malarstwo na rzecz działalności organizacyjnej i pedagogicznej. W Wilnie zainicjował wiele wydarzeń artystycznych. Równolegle zajmował się grafiką użytkową, projektował: plakaty, szatę graficzną czasopism i książek.

1909-1917
1909-1917
Pamięć
Inicjator odrodzenie teatru wileńskiego, autor scenografii m.in. do : 1909 - Juliusza Słowackiego „Lilli Wenedy”, 1913 – Stanisława Wyspiańskiego „Warszawianki” i „Nocy listopadowej” (1930).Członek Komitetu Budowy Pomnika Adama Mickiewicza w Wilnie.
Jako miłośnik stron rodzinnych, popełnił i opublikował wiele artykułów o zabytkach Wilna i Wileńszczyzny. Rodzime motywy utrwalał również w licznych rysunkach i obrazach.
21 listopada 1910 – początek wieloletniej przyjaźni z fotografem, piktorialistą Janem Bułhakiem
1911 – pobyt Jana Bułhaka na wakacjach w Bohdanowie. Do majątku, w kolejnych latach powracał jeszcze wielokrotnie, traktując posiadłość jako ucieleśnienie dawnej idei dworu szlacheckiego i ziemiańskiego stylu życia. W 1931 r. zadedykuje Ruszczycowi książkę, Wędrówki fotografa w słowie i obrazie. Krajobraz widziany przez soczewkę (Wilno, 1931).
10 października 1913 roku – zawiera związek małżeński z młodszą od siebie o ponad dwie dekady Reginą Giną Rouck. Ze związku zrodziła się szóstka dzieci: córka Janina (ur. 1914), syn Edward (1915), syn Oskar (1917), córka Ewa (1922), syn Andrzej (1926), córka Barbara (1928).
1916-1917 – w dworze w Bohdanowie stacjonowały wojska niemieckie, a następnie dwór rodzinny został zajęty przez Armię Czerwoną. Ruszczyc bierze udział w walkach o Wileńszczyznę, wstępuje do Armii Ochotniczej

1918-1936
1918-1936
Nuka historii
Wystawy
1918-1919 – współinicjator powołania do życia i ukonstytuowania Wydziału Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Objął funkcję pierwszego dziekana Wydziału (funkcję tę pełnił czterokrotnie). W mowie inauguracyjnej (zapisanej w jego Dziennikach) powiedział: „Symbolem wydziału naszego jest młoda twarz, a oznaką naszą – gałązki brzóz i róże. Brzoza to urok motywów swojskich, a róże piękno kultury ogólnej.”1935 – z rąk prezydenta Ignacego Mościckiego otrzymał tytuł profesora honorowego Uniwersytetu Stefana Batorego.
1932 – doznał częściowego paraliżu, pozostał pod opieką córki i żony. Wciąż maluje, posługując się sprawną lewą ręką.
1935 – przeprowadził się z Wilna do rodzinnej posiadłości w Bohdanowie.
30 października 1936 roku zmarł w bohdanowskim majątku. Pochowany został na miejscowym cmentarzu.
Wyróżniony licznymi odznaczeniami: Krzyżem Komandorskim Odrodzenia Polski (1923), Złotym Krzyżem Zasługi (1928), Komandora Orderu św. Jakuba od Miecza (1932, Portugalia), Oficera Legii Honorowej (Francja), Kawalera Ligii Honorowej (1921, Francja), Orderem Izabeli Katolickiej (1932, Hiszpania).
Polski malarz, rysownik, grafik, scenograf. Wybitny pejzażysta. Przedstawiciel symbolizmu i Młodej Polski. Autor ilustracji, winiet okładek książkowych, plakatów, ekslibrisów i znaczków. Wykładowca i pedagog. Miłośnik Wilna i Wileńszczyzny, popularyzator zabytków stron rodzinnych m.in. w cyklu artykułów.